معنای لغوی داوری

داوری در لغت به معنای قضا. حکومت . قضاوت . حکم دیوان کردن . حکمیت . محاکمه کردن . یکسو نمودن میان نیک و بد. . حکمه. حکم میان دو خصم . است.

تعریف داور

شرط داوری ضمن قرارداد

شرط داوری ضمن عقد وقتی است که دو یا چند نفر در ضمن معامله ای که انجام می دهند ملتزم می شوند که در صورت بروز اختلاف بین آنان به داوری مراجعه نمایند بنابراین این نوع داوری در زمانی مورد توافق قرار می گیرد که نه تنها اختلاف و نزاعی در بین نیست بلکه ممکن است هیچ گاه رخ ندهد.

فرایند داوری

آیا همه دعاوی قابل ارجاع به داوری است؟

شرط داور

بر اساس شرط داوری دو طرف قرارداد توافق کرده و متعهد می‌شوند که در صورت بروز اختلاف، آن را از طریق داوری و خارج از دادگاه حل کنند و به دادگستری رجوع نکنند.

شرط داوری ممکن است به صورت یک شرط ضمن عقد در قرارداد گنجانده شود یا آنگه در سند مستقلی به قرارداد اصلی ضمیمه شود.

شرط داوری ممکن است خاص یا عام باشد. شرط داوری خاص محدودیتی در اختلافاتی که منجر به رجوع به داور می‌شوند ایجاد می‌کند. اما با شرط داوری عام تمام اختلافاتی که در آینده حادث می‌شوند می‌بایست با روش داوری رفع شود.

چه اشخاصی را نمی توان به عنوان داور انتخاب نمود

مطابق ماده ۴۶۶ قانون آئین دادرسی مدنی اشخاص زیر را هر چند با تراضی نمی توان به عنوان داور انتخاب نمود :
۱ – اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی هستند .
۲ – اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه و یا در اثر آن از داوری محروم شده اند.

چه اشخاصی را دادگاه نمی تواند به عنوان داور انتخاب نماید مگر با تراضی طرفین دعوا

مطابق ماده ۴۶۹ قانون آئین دادرسی مدنی دادگاه نمی تواند اشخاص زیر را به سمت داور تعیین نماید مگر با تراضی طرفین:
۱ – کسانی که سن آنها کمتر از بیست وپنج سال تمام باشد .
۲ – کسانی که در دعوا ذینفع باشند.
۳ – کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند.
۴ – کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا می باشندیا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد.
۵ – کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند.
۶ – کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سبیی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند ، در گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند.
۷ – کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقرابای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند.
۸ – کارمندان دولت در حوزه ماموریت آنان .

مواردی که داور از بین می رود

مطابق ماده ۴۸۱ قانون آئین دادرسی مدنی در موارد زیر داوری از بین می رود:
۱ – با تراضی کتبی طرفین دعوا
۲ – با فوت یا حجر یکی از طرفین دعوا

مواردی که رای داور باطل و قابلیت اجرایی ندارد

مطابق ماده ۴۸۹ قانون آئین دادرسی مدنی رای داوری در موارد زیر باطل است و قابلیت اجرایی ندارد:
۱ – رای صادره مخالف با قوانین موجد حق باشد.
۲ – داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نبوده رای صادر کرده است .
۲ – داور خارج از حدود اختیار خود رای صادر نموده باشد .در این صورتت فقط آن قسمت از رای که خارج از اختیارات داور است ابطال می گردد.
۴ – رای داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد.
۵ – رای داور با آن چه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است مخالف باشد.
۶ – رای به وسیله داورانی صادر شده که مجاز به صدور رای نبوده اند.
۷ – قرارداد رجوع به داوری بی اعتبار بوده است .

مواردی که رای داور قابل اعتراض است

. رای صادره مغایر با قوانین موجود حق باشد.

. داور نسبت به مطلبی که موضوع رای نبوده رای صادر کرده باشد.

. داور خارج از حدود اختیارات و صلاحیت خود رای صادر کند.

. رای داور پس از انقضای مدت داوری صادر شده باشد.

. رای داور با آنچه در دفتر املاک یا مابین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است ، مغایر باشد.

. رای توسط داوری صادر شده باشد که مجاز به صدور رای نبوده است.

. قرارداد رجوع به داوری بی اعتبار بوده باشد.

چه مواردی قابل ارجاع به داوری نیست

مطابق ماده ۴۹۶ قانون آئین دادرسی مدنی دعاوی زیر قابل ارجاع به داوری نیست:
۱ – دعوای ورشکستگی
۲ – دعاوی واجع به اصل نکاح ، فسخ آن ، طلاق و نسب.

…