شکایت چک برگشتی یا بهعبارتیدیگر چک بلامحل یا صدور چک بیمحل، به حالتی گفتهمیشود که چکی به شعبهٔ بانک برود و حساب شخصی که چک از او صادر شده، خالی باشد. قوانین صدور چک بلامحل را به عنوان یک جرم محسوب میکند.
بخش عمدهای از پروندههای قضایی در کشور ایران، به صورت مستقیم و غیرمستقیم مربوط به صدور چک بلامحل و کلاهبرداری است. بر اساس قانون چک، چک باید به صورت نقد صادر شود چرا که قرار است چک همانند اسکناس وسیله پرداخت نقدی باشد. بسیاری از چکهایی که صادرکنندگان آن توسط دادگاه به مجازات حبس محکوم میشوند، در واقع چکهای وعده دار و حقوقی هستند.(شکایت چک برگشتی)
چک به معنی برگهٔ تاریخدار و دارای ارزش مالی است که معمولاً برای خرید در حال و پرداخت در آینده استفاده میشود. صاحب چک پس از نوشتن مبلغ ارزش آن و تاریخ موردنظر برای وصول، چک را امضا میکند. در تاریخ ذکر شده – تاریخ سررسید – فردی که چک را دریافت کردهاست به بانک مراجعه میکند و مقدار وجه مشخص شده را از حساب جاری فرد صادر کننده دریافت میکند.(شکایت چک برگشتی)
چک سند خاصی است از اسناد بازرگانی که به موجب آن، صادرکننده چک، پولی را که نزد دیگری دارد تمام یا بخشی را به سود خود یا ثالث مسترد میدارد. چک سند عادی تجاری در برخی موارد با رعایت اصول آن قابل صدور اجرائیهاست. خط و قباله را هم در ایران قدیم چک میخواندند (دیوان معزّی) چنین گفتهاند که سکه نیز از لغت چک، نحت شدهاست. صدور چک اماره مدیون بودن است.(شکایت چک برگشتی)
طبق قانون چک در ایران، شخص باید در زمان نوشتن چک به اندازهٔ مبلغ مندرج در آن در حساب خود وجه نقد، اعتبار و یا پشتوانهٔ قابل تبدیل به وجه نقد داشته باشد. تفاوت چک با کارتهای اعتباری هم در همین است.(شکایت چک برگشتی)
البته امروزه این قانون معمولاً در مبادلات پولیای که بهوسیلهٔ چک انجام میشود، رعایت نمیگردد و در نتیجه در چند سال اخیر تعداد افرادی که به دلیل چک برگشتی – یعنی چکی که در تاریخ مشخص شده، مقدار وجه وعده داده شده را تأمین نکند – به زندان میافتند رو به افزایش گذاشتهاست.(شکایت چک برگشتی)
۱- هرکس با علم به بسته بودن حساب بانکی خود مبادرت به صدور چک نماید عمل وی در حکم صدور چک بلامحل خواهد بود و به حداکثر مجازات ماده ۷ (دو سال) محکوم میشود. این مجازات غیرقابل تعلیق است.(شکایت چک برگشتی)
۲- جرایم مذکور در این قانون بدون شکایت دارنده چک قابل تعقیب نیست.
۳- در صورتی که دارنده چک تا شش ماه از تاریخ صدور برای وصول وجه آن به بانک مراجعه نکرد یا ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شکایت نکرد دیگر حق شکایت کیفری نخواهد داشت.(شکایت چک برگشتی)
۴- اگر بعد از صدور حکم قطعی، شاکی گذشت کند یا محکوم علیه به ترتیب بالا موجبات پرداخت وجه چک را فراهم کند اجرای حکم موقوف میشود.(شکایت چک برگشتی)
۵- محکوم علیه ملزم به پرداخت مبلغی معادل یک سوم جزای نقدی مقرر در حکم به نفع دولت خواهد بود. نکته) در موارد زیر صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست:
الف. سفید امضا (چنانچه چک بدون تاریخ داده شود هرگونه اضافه کردن تاریخ بدان ازطرف غیر از صاحب حساب جدا از جنبه حقوقی قابل شکایت کیفری از طرف صاحب حساب علیه ملصق تاریخ به عنوان سوء استفاده از سفید مهر و امضاء قابل شکایت کیفری است.(شکایت چک برگشتی)
ب. هرگاه در متن چک وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد.
ج. چک تضمینی
د. هرگاه خلاف موارد قبل بدون قید در متن چک ثابت شود که وصول وجه آن منوط به تحقق شرط یا بابت تضین انجام معامله یا تعهدی بودهاست. ه. هرگاه ثابت شود چک بدون تاریخ بوده یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد.(شکایت چک برگشتی)
۶- صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها میتواند با تصریح به اینکه چک بر اثر کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرایم دیگر تحصیل شده به بانک به طور کتبی دستور عدم پرداخت بدهد و اگر دارنده چک آن را به بانک ارائه کرد گواهی عدم پرداخت را به دارنده با ذکر علت تسلیم میکنند.(شکایت چک برگشتی)
۷- دستوردهنده مکلف است پس از اعلام به بانک، شکایت خود را به مرجع قضایی تسلیم و حداکثر ظرف مدت یک هفته گواهی تقدیم شکایت خود را به بانک تسلیم کند. پس از انقضای یک هفته بانک از محل موجودی به تقاضای دارنده وجه چک را پرداخت میکند.(شکایت چک برگشتی)
۸- دارنده چک نیز میتواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده شکایت کند و هرگاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت گردد دستوردهنده علاوه بر مجازات ماده ۷ کلیه خسارات را باید بپردازد.(شکایت چک برگشتی)
۹- پرداخت چکهای تضمین شده و مسافرتی را نمیتوان متوقف نمود مگر آنکه بانک صادرکننده نسبت به آن ادعای جعل نماید.
۱۰-رسیدگی به کلیه شکایات و دعاوی حقوقی و جزایی چک چه در دادگاه و چه در دادسرا فوری و خارج از نوبت خواهد بود.(شکایت چک برگشتی)
۱۱-وجود چک در دست صادرکننده دلیل پرداخت وجه چک و انصراف از شکایت شاکی است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. نکته) طبق قانون سابق برای اینکه صادرکننده در فاصله بین صدور حکم و رسیدگی بازداشت نشود تنها قرار تأمینی که دادگاه میتوانست از او اخذ کند وجه الضمان نقدی یا ضمانت نامه بانکی معتبر معادل مبلغ چک بود اما طبق قانون جدید دادگاه میتواند یکی از قرارهای تأمین کفالت یا وثیقه اعم از وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی یا مال منقول یا غیرمنقول را اخذ کند.(شکایت چک برگشتی)
.
بسمه تعالی
شاکی ………… به آدرس …………..
مشتکی عنه ………. به آدرس ……………….
ریاست محترم دادگستری ……….(مجتمع قضایی )
با سلام ،
توقیراً، به استحضار عالی می رساند :
۱- مشتکی عنه فوق …..، فقره چک به شماره ……………. مورخ ……….. از حساب جاری شماره …… عهده بانک ……. به مبلغ ……. ریال در وجه اینجانب (شاکی ) صادر نموده است .
۲- پس از مراجعت مکرر به بانک محال علیه چک فوق در تاریخ ………… منتهی به صدور گواهی نامه عدم پرداخت گردیده است .
۳- حالیه ، با تقدیم اصل چک و گواهی نامه عدم پرداخت و فتوکپی های مصدق از آنها :
اولاً : با استیذان از مواد ۱۸ و ۴۸ مکرر قانون آیین دادرسی کیفری ( در حال حاضر مواد ۷۴ و ۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری جدید مصوب سال ۱۳۷۸) تقاضای توقیف اموال مشتکی عنه موصوف و صدور تامین خواسته به میزان ……… ریال معادل وجه چک و ،
ثالثاً : با عنایت به مواد ۳و۷ قانون صدور چک مصوب سال ۱۳۵۵ و اصطلاحات بعدی در سال های ۱۳۷۲ و ۱۳۸۲ ، تعقیب کیفری نامبرده و صدور حکم بر محکومیت جزایی مشار الیه مورد استدعا است .
در ضمن……….. ریال متعاقباً دادخواست ضرر و زیان تقدیم خواهد شد .
با تقدیم احترام
نام و نام خانوادگی (شاکی )(شکایت چک برگشتی)
امضاء
بسمه تعالی
شاکی ………… به آدرس …………..
مشتکی عنه ………. به آدرس ……………….
ریاست محترم دادگستری ……….(مجتمع قضایی )
با سلام، احتراما به استحضار عالی می رساند:
نظر به اینکه آقای… (مشتکی عنه) چکی به شماره… مورخ… به مبلغ ده میلیون ریال بعهده بانک… شعبه… از حساب جاری… در وجه اینجانب… (شاکی) صادر نموده که پس از مراجعه به بانک محال علیه بدلیل کسری موجودی (مسدود بودن حساب، مخدوش بودن چک و…) بموجب گواهینامه عدم پرداخت شماره… مورخ… چک مزبور برگشت شده است. با توجه به اینکه علیرغم تذکرات و مراجعات مکرر؛ مشتکی عنه از پرداخت دین خود امتناع نموده، لذا با تقدیم فتوکپی مصدق چک مزبور و گواهی عدم پرداخت مربوطه؛ تقاضای احضار و رسیدگی و تعقیب قانونی مشتکی عنه را ضمن صدور قرار تامین خواسته معادل وجه چک از اموال و دارایی نامبرده دارد.
در صورت ورود خسارت:
خسارت وارده به اینجانب ناشی از عمل مرتکب معادل مبلغ… ریال است بدین وسیله صدور اجزای قرار تامین خواسته را نیز استدعا دارد.
با تقدیم احترام
نام و نام خانوادگی (شاکی )(شکایت چک برگشتی)
امضاء
….