کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری + کلیپ
کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری : وظیفه کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، رسیدگی به تخلفات ساختمانی از لحاظ ضوابط شهرسازی و ایمنی است.
بنابراین در حال حاضر اگر شهروندان در حوزه ساختمان‌سازی مرتکب تخلفی می‌شوند، این تخلف در کمیسیون ماده ۱۰۰ مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
در اغلب کشورهای جهان، ساختوساز در محدوده‌ی شهرها یا حریم آنها دارای ضابطه است. این ضوابط که از یک سو جهت تأمین امنیت شهروندان و از سوی دیگر برای زیباسازی شهرها است، ممکن است مانند تمامی مقررات دیگر توسط شهروندان جامعه نقض شود. پس ضرورت دارد نهادی برای رسیدگی به این تخلفات تعیین گردد. با ما همراه باشید تا بدانیم تخلفاتی که در ساخت‌و‌سازها صورت می‌گیرد اولاً توسط چه مرجعی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و ثانیاً رسیدگی در این کمیسیون به چه صورت می‌باشد.
کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری
تا مدتی قبل اگر کسی بدون داشتن پروانه(مجوز) اقدام به احداث ساختمان می‌کرد، مرتکب جرم شده بود و پرونده‌ی او در دادگاه کیفری مورد رسیدگی قرار می‌گرفت. در نتیجه امکان داشت شخصی که این کار را کرده، به مجازات‌هایی مثل زندان یا پرداخت جزای نقدی محکوم شود. پس از مدتی ماده ۱۰۰ قانون شهرداری تصویب شد. با تصویب این ماده کمیسیونی به نام «کمیسیون موضوع ماده ۱۰۰ قانون شهرداری» به وجود آمد.
وظیفه این کمیسیون، رسیدگی به تخلفات ساختمانی از لحاظ عدم رعایت ضوابط شهرسازی و ایمنی است. بنابراین در حال حاضر اگر شهروندان در حوزه ساختمان‌سازی مرتکب تخلفی می‌شوند، این تخلف در کمیسیون ماده ۱۰۰ مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.(کمیسیون ماده ۱۰۰)
در چه صورتی پرونده در کمیسیون ماده ۱۰۰ مورد رسیدگی قرار می‌گیرد؟
اگر شخصی در حوزه‌ی ساختوساز مرتکب تخلفی شود، شهرداری حق تخریب یا گرفتن جریمه ندارد بلکه فقط می‌تواند جلوی عملیات ساختوساز را بگیرد اما باید بلافاصله پرونده را به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع دهد تا کمیسیون پس از رسیدگی تصمیم بگیرد که با متخلف باید چه برخوردی صورت بگیرد. تخلفاتی که پرونده مربوط به آنها باید در کمیسیون ماده ۱۰۰ مورد رسیدگی قرار گیرد، به شرح زیر است:
۱. احداث بنا بدون پروانه(مجوز) یا احداث بنا خارج از پروانه یا مازاد بر آن
۲. عدم احداث پارکینگ یا غیرقابل استفاده بودن پارکینگ
۳. تجاوز به معابر شهر
۴. استحکام نداشتن بنا یا عدم رعایت ضوابط فنی، بهداشتی و شهرسازی در احداث بنا
۵. تغییر کاربری غیرمجاز
کلیپ کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری
حال سوال این است که اگر شخصی از تخلفات یک نفر در امر ساختوساز ضرر ببیند، باید به کمیسیون ماده ۱۰۰ مراجعه کند یا به شهرداری؟
پاسخ آن است که تمامی شهروندان اگر از این نوع تخلفات ضرر و زیان ببینند، علاوه بر اینکه حق مراجعه به مراجع قضایی را دارند، می‌توانند به شهرداری مراجعه کنند و اگر شهرداری پس از بررسی‌های لازم رسیدگی به تخلف را در صلاحیت کمیسیون ببیند، پرونده را به آن ارجاع می‌دهد.
نحوه‌ی رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری
کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، در واقع متشکل از دو کمیسیون است؛ کمیسیون بدوی و تجدیدنظر. پرونده تخلفات ابتدا در کمیسیون بدوی مطرح می‌شود. کمیسیون بدوی اعضایی دارد که یکی از آنها نماینده‌ی شهرداری است. نماینده شهرداری فقط برای ادای توضیحات می‌تواند در جلسات این کمیسیون شرکت کند. شهروندی که پرونده‌ی تخلف او در این کمیسیون مطرح شده‌است، می‌تواند با دادن لایحه‌ی کتبی از خودش دفاع کند. تصمیماتی که در کمیسیون بدوی گرفته می‌شود، قابل اعتراض در کمیسیون تجدیدنظر است.
اگر اعتراضی به تصمیم کمیسیون بدوی وجود داشته باشد باید ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی در کمیسیون تجدیدنظر مطرح شود. تصمیمات کمیسیون تجدیدنظر قطعی و قابل اجرا است اما اینکه این تصمیمات قابلیت اجرا دارد، به معنای این نیست که دیگر نمی‌توان به آن اعتراض کرد. اگر شخصی ادعا داشته باشد که تصمیم کمیسیون منطبق بر قوانین و مقررات نمی‌باشد، می‌تواند طبق بند ب ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری به دیوان عدالت اداری مراجعه و به آن اعتراض کند.(کمیسیون ماده ۱۰۰)
ماده ۱۰۰ قانون شهرداری
ماده ۱۰۰ شهرداری – مالکین اراضى و املاک واقع در محدوده شهر یا حریم آن باید قبل از هر اقدام عمرانى یا تفکیک اراضى و شروع ساختمان از شهردارى پروانه اخذ نمایند.
شهردارى مى‌تواند از عملیات ساختمانى ساختمانهاى بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه به وسیله مأمورین خود اعم از آن‌که ساختمان در زمین محصور یا غیرمحصور واقع باشد جلوگیرى نماید.
تبصره ۱(اصلاحى ۱۳۵۲/۵/۱۷) – در موارد مذکور فوق که از لحاظ اصول شهرسازى یا فنى یا بهداشتى قلع تأسیسات و بناهاى خلاف مشخصات مندرج در پروانه ضرورت داشته باشد یا بدون پروانه شهردارى ساختمان احداث یا شروع به احداث شده باشد به تقاضاى شهردارى موضوع در کمیسیون‌هائى مرکب از نماینده وزارت کشور به انتخاب وزیر کشور و یکى از قضات دادگسترى به انتخاب وزیر دادگسترى و یکى از اعضاء انجمن شهر به انتخاب انجمن مطرح مى‌شود.
کمیسیون پس از وصول پرونده به ذى‌نفع اعلام مى‌نماید که ظرف ده روز توضیحات خود را کتبا ارسال دارد پس از انقضاء مدت مذکور کمیسیون مکلّف است موضوع را با حضور نماینده شهردارى که بدون حق رأى براى اداى توضیح شرکت مى‌کند ظرف مدت یک ماه تصمیم مقتضى بر حسب مورد اتخاذ کند در مواردى که شهردارى از ادامه ساختمان بدون پروانه یا مخالف مفاد پروانه جلوگیرى مى‌کند مکلّف است حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ جلوگیرى موضوع را در کمیسیون مذکور مطرح نماید در غیر این صورت کمیسیون به تقاضاى ذى‌نفع به موضوع رسیدگى خواهد کرد.(کمیسیون ماده ۱۰۰)
در صورتى که تصمیم کمیسیون بر قلع تمام یا قسمتى از بنا باشد مهلت مناسبى که نباید از دو ماه تجاوز کند تعیین مى‌نماید.
شهردارى مکلّف است تصمیم مزبور را به مالک ابلاغ کند.هرگاه مالک در مهلت مقرر اقدام به قلع بنا ننماید شهردارى رأسا اقدام کرده و هزینه آن را طبق مقررات آیین‌نامه اجراى وصول عوارض از مالک دریافت خواهد نمود.
تبصره ۲(اصلاحى ۱۳۵۸/۶/۲۷) – در مورد اضافه بنا زائد بر مساحت زیربناى مندرج در پروانه ساختمانى واقع در حوزه استفاده از اراضى مسکونى کمیسیون مى‌تواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعیت ملک از نظر مکانى(در بر خیابانهاى اصلى یا خیابانهاى فرعى و یا کوچه بن‌باز یا بن‌بست) رأى به اخذ جریمه‌اى که متناسب با نوع استفاده از فضاى ایجاد شده و نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفى باشد تعیین و شهردارى مکلّف است بر اساس آن نسبت به وصول جریمه اقدام نماید.
(جریمه نباید از حداقل یک دوم کمتر و از سه برابر ارزش معاملاتى ساختمان براى هر متر مربع بناى اضافى بیشتر باشد)در صورتى که ذى‌نفع از پرداخت جریمه خوددارى نمود شهردارى مکلّف است مجددا پرونده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضاى صدور رأى تخریب را بنماید.کمیسیون در این مورد نسبت به صدور رأى تخریب اقدام خواهد نمود.(کمیسیون ماده ۱۰۰)
تبصره ۳ (اصلاحى ۱۳۵۸/۶/۲۷) – در مورد اضافه بنا زائد بر مساحت مندرج در پروانه ساختمانى واقع در حوزه استفاده از اراضى تجارتى و صنعتى و ادارى کمیسیون مى‌تواند در صورت عدم ضرورت قلع اضافه بنا با توجه به موقعیت ملک از نظر مکانى(در بر خیابانهاى اصلى یا خیابانهاى فرعى و یا کوچه بن‌باز یا بن‌بست)رأى به اخذ جریمه‌اى که متناسب با نوع استفاده از فضاى ایجادشده و نوع ساختمان از نظر مصالح مصرفى باشد تعیین و شهردارى مکلّف است بر اساس آن نسبت به وصول جریمه اقدام نماید
(جریمه نباید از حداقل دوبرابر کمتر و از چهار برابر ارزش معاملاتى ساختمان براى هر متر مربع بناى اضافى ایجاد شده بیشتر باشد) در صورتى که ذى‌نفع از پرداخت جریمه خوددارى نمود شهردارى مکلّف است مجددا پرونده را به همان کمیسیون ارجاع و تقاضاى صدور رأى تخریب را بنماید.کمیسیون در این مورد نسبت به صدور رأى تخریب اقدام خواهد نمود.
تبصره ۴ (اصلاحى ۱۳۵۸/۶/۲۷) -در مورد احداث بناى بدون پروانه در حوزه استفاده از اراضى مربوطه در صورتى که اصول فنى و بهداشتى و شهرسازى رعایت شده باشد کمیسیون مى‌تواند با صدور رأى بر اخذ جریمه به ازاء هر متر مربع بناى بدون مجوز یک دهم ارزش معاملاتى ساختمان یا یک پنجم ارزش سرقفلى ساختمان،در صورتى که ساختمان ارزش دریافت سرقفلى داشته باشد.هرکدام که مبلغ آن بیشتر است از ذى‌نفع،بلا مانع بودن صدور برگ پایان ساختمان را به شهردارى اعلام نماید.اضافه بنا زائد بر تراکم مجاز بر اساس مفاد تبصره‌هاى ۲ و ۳ عمل خواهد شد.
تبصره ۵ (اصلاحى ۱۳۵۸/۶/۲۷) – در مورد عدم احداث پارکینگ و یا غیرقابل استفاده بودن آن و عدم امکان اصلاح آن کمیسیون مى‌تواند با توجه به موقعیت محلى و نوع استفاده از فضاى پارکینگ رأى به اخذ جریمه‌اى که حداقل یک برابر و حداکثر دوبرابر ارزش معاملاتى ساختمان براى هر متر مربع فضاى از بین رفته پارکینگ باشد.(کمیسیون ماده ۱۰۰)
وکیل اصفهان . مهداد
