همه چیز در خصوص مهریه + فیلم

مهریه چیست؟

مهریه به فتح میم در لغت، "کابین" یا "دست پیمان" گویند. و آن مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک آن می‏گردد. مهر واژه­ای عربی و از لحاظ لغوی به معنای «عوض» به­کار رفته است. در فارسی آن را کابین گویند. مهريه با نام‌هاي ديگري چون صداق، صداقيه، كابين و فرض نيز شناخته مي‌شود.

مهریه یكی از حقوقی است كه در جریان ازدواج برای زن به وجود می‌آید .و عبارت است از مال معین یا چیزی است كه جانشین مال كه در عقد ازدواج بر عهده مرد قرار می­گیرد. و در صورت مطالبه زن، وی (مرد) مكلف است مهریه­اش را بپردازد. و هیچ گونه ارتباطی با طلاق و نفقه ندارد. این مال می تواند به صورت نقدی (وجه رایج کشور)، سکه و طلا، سایر اموال منقول یا غیر منقول (ملک، خانه یا آپارتمان) باشد. این مال به عنوان دین و بدهی بر عهده زوج قرار می گیرد.

---

نکاتی در خصوص مهریه که باید بدانیم

[aparat id="QNMoj"]

---

 

مهریه در قرآن

قرآن کریم مهر را متعلق به خود زن می‌داند. و مرد را مکلف می‌سازد تا نسبت به پرداخت آن اقدام کند. و با قصد عدم پرداخت مهر زن را مورد آزار و تهمت قرار ندهد.

مهر از احکام تأسیسی دین اسلام نیست. و با عنایت به سابقه وجود آن در ادیان و ملل مختلف، مورد تأیید و امضاء شارع مقدس قرار گرفته است.

در قرآن آیه‏ی چهارم از سوره نساء از مهر به عنوان «صدقات‏» یاد شده .و در آیات مختلف تحت عنوان «اجور» آمده است.

کلمه‏ی دیگری نیز که به جای مهر به کار می‏رود «صداق‏» ، است. که آن را نیز این گونه تعریف کرده‏ اند: «مالی است که مرد در عقد ازدواج به زن می‏دهد .».

کلمه نحله در سوره‏ی مبارکه‏ ی نساء آیه ‏ی ۴ کاملا تصریح می‏کند. که مهر هیچ عنوانی جز عنوان تقدیمی و عطیه و هدیه ندارد.

 امام باقر فرمودند: «الصداق ما تراضا علیه قل او کثر» یعنی آنچه طرفین ازدواج به آن راضی می‏شوند. کم باشد یا زیاد همان مهریه است . البته مهریه تا هر اندازه چه باشد اشکالی ندارد .

مهر المسمی چیست؟

مهريه‏اي است كه مقدار آن هنگام عقد ازدواج معين شده. و از آن نام برده شده است. به عبارت دیگر اگر مهر، هنگام عقد نکاح(ازدواج) یا بعد از آن به تراضی(رضایت) طرفین معین شود .یا مالی به عنوان مهر در عقد نکاح ذکر ­گردد. و مورد توافق زوجین(زن و شوهر) قرار گیرد مهر المسمی گفته می‌شود.حال اختیار تعیین مهر ممکن است حسب مورد به شوهر یا زن یا شخصی سومی سپرده شود. «تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است».(مفاد ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی ) اگر اختیار تعیین مهر به زن داده شده باشد. «در صورتی که این حق به زن داده شده باشد.زن نمی‌تواند مهر را بیش از مهرالمثل تعیین کند». (مفاد ماده ۱۰۹۰ قانون مدنی)

 

شرایط مهرالمسمی کدام است؟

۱- مالیت داشته باشد..

« مالیت داشتن چیزی عبارت از آن است که در بازار اقتصادی دارای ارزش معاوضه باشد.

مانند: زمین، گندم، و امثال آن. »

بنابراین پول نقد، زینت آلات، زمین زراعی، حیوان، کالای تجاری و تمام چیزهایی که دارای ارزش اقتصادی است. اگر بعنوان مهر قرار گیرد صحیح است.

۲- قابل تملک باشد.

یعنی مورد مهر مالی باشد که زن بتواند آن را مالک شود.

 در تحریر الوسیله نیز به این مطلب اشاره شده است:

 هر آنچه که مسلمان آن را مالک شود صحیح است. آن را مهر قرار دهد خواه عین باشد. یا دین یا منفعت عین مملوکی از خانه، یا زمین( مزرعه) یا حیوان باشد. و صحیح است که منفعت شخص آزادی مهرقرار داده شود. مانند تعلیم صنعت و مانند آن از هر عمل حلالی.

۳- منفعت عقلایی ومشروع داشته باشد.

مورد مهر باید دارای منفعت عقلایی و مشروع باشد. هر چیزی که منفعت عقلایی داشته باشد و در شرع اسلام دارای قیمت مالی نباشد. قابلیت تملیک را نخواهد داشت بنابراین چیزهایی مانند: مواد مخدر، مشروبات الکلی، آلات لهو، و اشیاء و املاک غصبی که فروش یا استعمال آن از نظر قانونی و شرعی ممنوع شده باشد را نمی توان مهر زن قرار داد.

۴- مهر باید معلوم باشد.

ماده ۲۱۶ ق.م می گوید:« مورد معامله باید مبهم نباشد مگر در موارد خاصه که علم اجمالی به آن کافی است.»

ماده فوق در تمام عقود و معاملات جاری می گردد. مهر نیز تابع احکام معاملات است.

 ماده ۱۰۷۹ ق.م نیز در این موارد بیان می دارد:« مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم باشد.

 معلوم بودن مهر به معلوم بودن مقدار و جنس و وصف است. چنانچه ماده ۳۲۴ ق.م مقرر می دارد:

 « تعداد و جنس و وصف مبیع باید معلوم باشد....»

معلوم شدن مهر برای طرفین در مورد اعیان: خانه و باغ بوسیله مشاهده است.

اما در مورد چیزهایی که معلوم شدن آنها با مشاهده امکان پذیر نیست. مانند: گندم، آهن، زمین و امثال آن باید بوسیله وزن یا کیل یا عدد یا ذرع یا مساحت مقدار آن معلوم گردد.

 

مهر المثل چيست؟

مهري كه در هنگام عقد ازدواج براي زن معلوم نشده. و پس از زفاف (نزديكي)، مهريه زنان هم شأن او) از نظر نسب، سن، عقل و ثروت ( تعيين مي‏شود.

در عقد نکاح می توان مهر تعیین نکرد .و زوجین می توانند پس از وقوع عقد با توافق مهر تعیین کنند. حال اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشود. یا عدم آن در عقد شرط شود یا به دلیلی مهرالمسمی(مهری که در عقد مشخص می کنند). باطل شود. یا در صورتی‌که ضمن عقد در میزان و نوع مهر به توافق نرسند و یا مهری معین کنند. که فاقد اوصاف شرعی و قانونی باشد. در صورت انحلال نکاح و چنانچه قبل از تراضي براي تعيين مهر نزديكي واقع شود. (نزدیکی شرط استقرار  مهرالمثل است.) زن مستحق مهر المثل خواهد بود. در نتیجه زمانی مهرالمثل  به زن تعلق می گیرد. که بعد از عقد و پس از زناشویی (نزدیکی) باشد.مهر المثل عبارت از مالي است كه با در نظر گرفتن وضع خانوادگي و حال اقرباء و نزديكان زوجه تعيين مي شود. برای تعیین مهر المثل باید وضعیت زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات از جمله وضعیت فردی و تحصیلات وی نسبت به کسانی که از نظر اجتماعی هم شان او هستند در نظر گرفته شود.

مهر زن باندازه مهر زنان اماثل(مثل، همانند، شبیه ). و اقران(نزدیکان و اقوام) او می باشد. فقها معتقدند که در تعیین مهرالمثل ویژگیهای اخلاقی و خانوادگی و ارزشهای علمی( میزان تحصیلات) سن و غیر اینها برحسب عرف و عادت و مقتضیات محل و مکان در نظر گرفته می شود.

به این معنا که باید ببینیم که مهریه‌ی یک خانم در عرف چقدر است. به این مهرالمثل می‌گویند. و با توجه به مکانها و محل ها و زمانها تفاوت پیدا می‌کند. گاهی زن پیر است و گاهی جوان است.گاهی باکره و گاهی غیر باکره است. لذا یک قاعده‌ی کلی این‌که مهریه‌ی این خانم از نظر عرف چه مقدار است. و جود ندارد و به شرایط مختلفی بستگی دارد.

از آنچه که ما به مهرالمثل حکم می کنیم. پسندیده است ملاحظه حال زن و صفات او از سن، بکارت، نجابت، و عفت و عقل وادب و شرف و جمال و کمال و ... اینها است. بلکه هرچه که عرفاً و عادتاً در بالابردن ونقصان مؤثر است، ملاحظه شود.

محقق حلی در مختصرالنافع یکی دیگر از موارد استحقاق مهرالمثل را شرط عدم مهر ذکر کرده و می نویسد:

 « نام بردن مهر شرط عقد نیست.» اگر از مهر غفلت کنند یا شرط شود که مهری نباشد عقد صحیح است و در این صورت اگر قبل از وقوع نزدیکی زن را اطلاق دهد باید چیزی به او بدهد و اگر بعد ازوقوع نزدیکی باشد زن مستحق مهرامثل می شود.

 

مهرالمتعه چیست؟

قبل از هر چیز لازم است معنی متعه مشخص شود متعه در اصطلاح دارای دو معنی می باشد:

 ۱- در ازدواج موقت یا نکاح منقطع:

متعه(ازدواج موقت) در برابر مهریه کم و برای مدت معینی صورت می گیرد و پس از پایان آن مدت خود بخود فسخ می گردد.

 ۲- متعه طلاق

هرگاه مرد قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، جامه ای یا هر چیز دیگری بعنوان هدیه به او بدهد، متعه طلاق یا مهرالمتعه نامیده می شود.

معنی اخیر،(مهرالمتعه) موردنظر می باشد.

مهر المتعه: چنانچه در عقد ازدواج مهر تعیین نشود و مرد بخواهد زن را قبل از نزدیکی طلاق دهد مقداری را به عنوان مهر تعیین و به زن پرداخت می کند و این مبلغ بستگی به وضعیت مالی مرد دارد. بنابراین تعیین میزان مهر المثل به وضع خانوادگی زن و مهر المتعه به وضعیت مالی مرد بستگی دارد. مهرالمتعه هدیه اى است که مرد برحسب وضعیت و امکانات مالى خود (اگر ثروتمند باشد بیشتر و اگر فقیر باشد نیز به اندازه دارایى خود) به زن پرداخت مى نماید. این مرد است که مهرالمتعه را تعیین مى کند و برخلاف مهرالمسمى است که با توافق طرفین تعیین مى شود، در صورت اختلاف بر مقدار مهرالمتعه، حاکم مقدار آن را تعیین مى کند. و در مواردی معین می شود که یا در ضمن عقد ازدواج ذکری از مهر نشده و یاتوافقی در این جهت حاصل نگردیده است و یا عدم مهر شرط شده باشد.

براى تعیین مهرالمتعه به آیه شریفه ۲۳۶ سوره مبارکه بقره استناد شده است. لاَّ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن طَلَّقْتُمُ النِّسَاء مَا لَمْ تَمَسُّوهُنُّ أَوْ تَفْرِضُواْ لَهُنَّ فَرِيضَةً وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدْرُهُ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِنِينَ ﴿۲۳۶﴾ اگر زنان را مادامى كه با آنان نزديكى نكرده و بر ايشان مهرى [نيز] معين نكرده‏ايد طلاق گوييد بر شما گناهى نيست و آنان را به طور پسنديده به نوعى بهره‏مند كنيد توانگر به اندازه [توان] خود و تنگدست به اندازه [وسع] خود [اين كارى است] شايسته نيكوكاران (۲۳۶).

براى استحقاق زن براى مهرالمتعه سه شرط لازم است:

۱٫در عقد ازدواج مهرى ذکر نشده باشد و بعداً نیز زوجین آن را تعیین نکرده باشند

۲٫زناشویى(نزدیکی) واقع نشده باشد

۳٫زن و مرد با طلاق از هم جدا شده باشند، نه با فوت یا بذل مدت یا فسخ نکاح

هرگاه مقدار مهر هنگام عقد ذکر نشده باشد یا زن و مرد بر عدم آن توافق کرده باشند و شوهر بخواهد قبل از وقوع نزدیکی زن خود را طلاق دهد در این صورت زن استحقاق مهرالمتعه را خواهد داشت.

در تعیین مهرالمتعه برخلاف مهرالمثل، وضع مالی و توان اقتصادی مرد مالک می باشد. و دیگر شایستگی موقعیت خانوادگی و اجتماعی زن موردنظر نیست. بلکه اسطاعت مالی مرد لحاظ می گردد ماده ۱۰۹۴ ق.م می گوید:« برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه می شود که مرد به تناسب مال و ثروت خود مالی به زن می دهد.مهرالمتعه اختصاص به نکاحی دارد که قبل از وقوع نزدیکی طلاق انجام شود.

مهر المتعه در صورتی به زن داده می شود که پیش از نزدیکی، مرد، زن خود را طلاق دهد، پس  اگر در اثر فوت یکی از زوجین یا درخواست طلاق از طرفین زن، نکاح از بین برود، زن حق مطالبه مهرالمتعه را ندارد.

 

مهر السنه چیست؟

«مهر السنه» مقدار مهرى است كه نبى اكرم ‏)صلى الله علیه وآله وسلم( براى حضرت زهرا علیها السلام قرار داده و به عبارت دیگری آن است که پیغمبر اکرم(ص) این مقدار را مهر زنان خود قرار داده اند. مقدارش پانصد درهم است و هر درهم، معادل ۱۲/ ۶ نخود نقره سكه‏دار است كه در مجموع برابر ۶۳۰۰ نخود (یا ۲۶۲/ ۵ مثقال) مى‏شود  ارزش مالی مهرالنسبه و یافتن عامل مناسب برای آن، با توجه به خصوصیات مکانی، زمانی و اوضاع و احوال اقتصادی همواره متغیر خواهد بود. و قیمت آن در هر زمان، تابع نرخ همان زمان است. مهرالسنه از اقسام مهر نمی باشد و شاید بتوان گفت مهرالسنه نوعی مهرالمسمی محسوب می شود .

 در حدیثی از امام باقر علیه السلام نقل شده که پیامبر برای هیچ یک از زنان و دخترانش مهریه بیش از پانصد درهم نقره قرار نداد. (وسائل ج۲۱باب۴ح۴) در حدیثی دیگر نیز منع تزویج دختر بخاطر قرار داده شدن مهرالسنة از سمت پدردختر، موجب محروم شدنش از برخی نعمتهای اخروی دانسته شده است. (وسائل ج۲۱باب۴ح۲)

ظاهرا تنها قائلین این قول شیخ صدوق و سید مرتضی علم الهدی رحمهما الله هستند. برخی از فقهای شیعه تجاوز از مهر السنه را مکروه دانسته و برخی دیگر از فقهاء عدم تجاوز را مستحب دانسته اند.

 

منظور از مهريه عندالمطالبه چيست؟

مهریه عندالمطالبه است یعنی هر زمانی كه زن مهریه را مطالبه كند شوهر باید آن را پرداخت كند، هرگاه برای پرداخت مهریه، زمان و مدتی معین نشده باشد، مهریه‌ی عندالمطالبه است. دراین صورت به محض عقد، زن مالک مهر است و هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه‌ی خود را چه در زمان تداوم زندگي مشترك و چه در زمان طلاق مي‌تواند آن را مطالبه کند. به همين دليل است كه مهريه را عندالمطالبه مي‌گويند‌ و در سند ازدواج نيز با همين عنوان ذكر مي‌شود.

برای مطالبه كردن مهریه محدودیت زمانی خاصی وجود ندارد، زیرا به محض انعقاد عقد، زن مالك تمام مهر می‌شود مگر آن كه طبق توافق دو طرف، پرداخت مهریه به زمان مشخصی موكول شده باشد مثلا طرفین توافق كرده باشند كه یک سال پس از عقد مهریه را دریافت كند. و به طور كل می‌توان گفت زن از لحظه انعقاد عقد می‌تواند مهریه را مطالبه و آن را درخواست كند. با توجه به ماده‌ي (۱۰۸۵ قانون مدني) زوجه مي‌تواند تا دريافت نكردن کامل مهريه‌ي خود از وظايف همسري خود و تمكين همسر امتناع كند که در اصطلاح حقوقی به آن حق حبس گفته می شود.

 

مهريه عندالاستطاعه یعنی چه؟

یعنی زن قبول کند که در صورت استطاعت مالی(دارایی) همسرش مهریه خود را درخواست کند.در مهریه عندالاستطاعه، زمان پرداخت مهریه. زمانی است که زوج، توانایی و استطاعت پرداخت را داشته باشد، پس پرداخت آن منوط به استطاعت(استطاعت از طریق معرفی اموال زوج، ثابت می‌شود)، زوج است. به عبارت دیگر یعنی مرد هر وقت استطاعت وتوان مالی پیدا کرد مهریه را پرداخت کند.

البته زوجین می‌توانند به صورت موجل نیز مهریه را تعیین کنند که در اینصورت پرداخت مهریه در زمان مقرر مورد توافق بایستی باشد و قبل از آن زوج حق مطالبه ندارد. در صورتی که مهریه عندالاستطاعه باشد راهی برای زن به منظور گرفتن حق خود از مرد باقی نمی ماند. از اشکالات مهریه عندالاستطاعه لازم الاجرا نبودن آن است زیرا در صورت عدم پرداخت مهریه از سوی مرد، زن باید استطاعت مالی مرد را ثابت کند، در غیر این صورت نمی تواند حق مهریه خود را دریافت کند. از دیگر اشکالات مهریه عندالاستطاعه را مجهول بودن زمان مدت قرارداد است ، زمانی که قراردادی زمانش مجهول باشد، نتیجه اش بطلان قرارداد است و در این صورت زن نمی تواند به حق مهریه اش دست یابد. از دیگر اشکالات مهریه عند الاستطاعه این است که قانون گذار آن را نمی شناسد. مهریه عند الاستطاعه برای قاضی مجهول بوده و همه فروض برای آن پیش بینی نشده است. به عنوان مثال در زمان فوت همسر یا هنگام طلاق، قانون فروضی را برای آن پیش بینی نکرده و تنها در صورتی زن به حق مهریه خود می رسد که بتواند استطاعت مالی مرد را ثابت کند. اشکال دیگر این نوع مهریه این است که به محض انعقاد عقد بین زوجین مهریه به ملکیت زوجه در نمی آید اما در مهریه عندالمطالبه به محض انعقاد عقد، مهریه به ملکیت زوجه می رسد. در شرایط فعلی که مهریه عندالمطالبه است مهریه ها از سوی برخی همسران پرداخت نمی شود، در قضیه مهریه عندالاستطاعه قضیه لاینحل باقی می ماند.

از نظر حقوقی و قضایی، مشروط‌کردن پرداخت مهریه به استطاعت زوج به دلیل ابهامی که در آن است، در اجرای آن نیز ابهام دیده می‌شود. زیرا اگر صحت و سلامت این شرط را بپذیریم، زن نخست باید استطاعت مالی همسرش را ثابت کند تا بتواند مهریه‌اش را مطالبه کند.مسلم است که اگر پرداخت مهریه مشروط به استطاعت زوج باشد، زن برای دریافت مهریه خود از طریق محاکم قضایی و مراجع ثبتی نخست باید استطاعت مالی همسرش را ثابت کند. اما ملاک استطاعت مرد چیست؟ و درصورت پنهان‌کاری مرد، مبنی بر مخفی‌سازی یا انتقال پنهانی اموال خود، راه استیفای حقوق زن چه خواهد بود؟

 

عوامل تثبیت مهر کدام است؟

 سبب مالکیت مهر عقد است ولی تمام آن در مالکیت زن مستقر نمی گردد و نیمی از مهر ملک متزلزل زن می باشد که براثر عوامل ذیل استقرار می یابد:

۱-  نزدیکی: مهر به سبب زناشوئی استقرار می یابد و فقها اجماع دارند که وقوع نزدیکی از عوامل استقرار مهر می باشد.

در تحریر الوسیله مطلق و طی عامل استقرار مهر یبان شده است.

« ادخول الذی یستقر به تمام المهر هواالمطلق الوط،  ولودبراً....»

۲-  فوت زوج یا زوجه: چنانچه یکی از زوج یا زوجه بمیرند و نزدیکی هم واقع نشده باشد تمامی مهرالمسمی به نفع زوجه مستقر می شود.

 در تحریرالوسیله تصریح شده است که:

 «اگر یکی از زوجین قبل از نزدیکی بمیرد اقوی آن است که همانند مورد طلاق،  مهر ضعیف می گردد خصوصاً موردی که زن فوت کرده باشد.»

۳- ارتداد زوج: اگر زوج قبل از وقوع نزدیکی مرتد شود و زوجه باید بلافاصله از اوجدا شود در این صورت تمامی مهر به نفع زوجه مستقر می شود ولی اگر قبل از وقوع نزدیکی زوجه مرتد شود چیزی برای او نیست.

در قانون مدنی هرچند حکم دو مورد ا خیر به صراحت بیان نشده است ولی ماده ۱۰۸۲ بیان می دارد که زن به مجرد عقد مالک تمامی مهر می گرد و ماده ۱۰۹۲ بیان می دارد که تنها طلاق قبل از نزدیکی باعث تضعیف مهر می شود.

 

مهریه و حق حبس

حق حبس چیست؟

حبس در لغت به معني نگاه داشتن، بازداشتن، و توقيف كردن مي‌باشد. فقها در عقد نکاح، به زوجه این حق را داده‌اند که تا زمانی که مهر به او داده نشده است، اگر مهلت‌‌‌دار نباشد (مهریه حال باشد) ، از تمکین (نزدیکی) خودداری کند و این حق را نوعی حق حبس دانسته‌اند. «للزوجه الامتناع قبل الدخول حتی تقبض مهرها ان كان حالا» به قول اكثر حقوقدانان وظایف زناشوئی فقط مخصوص تمكین خاص(نزدیکی) زن از مرد نیست، بلكه زن مجاز است تا گرفتن مهر خود از تمام وظایف زندگی مشترك مانند سكونت زن در منزل شوهر و پذیرش حق ریاست شوهر بر خانواده خودداری نماید.

به نظر مشهور فقهی، حق حبس زن پس از اقدام اختیاری او به انجام دادن وظیفه خود، ساقط می‌شود یعنی پس انجام اولین نزدیکی حق مزبور از بین می رود. وجود حق حبس برای زن، تمکن مالی(دارایی) مرد و حتی در صورت معسر بودن (فقیر یا ناتوان در پرداخت یک جای مهریه توسط مرد) نیست، و زن همچنان می تواند از حق مزبور استفاده کند. در مادّه ۱۰۵۸ قانون مدنی حق حبس زن به رسمیت شناخته شده است.

( طبق ماده مذکور زن مي تواند تا مهريه او تسليم نشده. از ايفاء وظايفي كه در مقابل شوهر دارد امتناع كند. مشروط بر اينكه مهر او حالّ باشد .و اين امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.)

حق حبس از لوازم و متعلقات ازدواج است. و در صورت فسخ یا بطلان عقد، وجود حق حبس معنی ندارد. همچنين در موردي كه دادگاه يا اجراي ثبت به درخواست شوهر و به دليل اعسار او مهلت عادله مي دهد. يا قرار اقساط مي گذارد، نبايد مهر را موجل پنداشت.

 

شرائط اعمال اعمال حق حبس برای زن

۱- مهریه باید حال باشد. و قرار دادن مهلت برای حق حبس به منزله انصراف از حق حبس است. یعنی زمانی برای پرداخت مهریه مشخص نشده باشد. و اگر توافقی وجود داشته باشد. که نشان دهد مرد قبول کرده است در زمان مشخصی مهریه را بدهد. در این صورت زوجه حق حبس نخواهد داشت. چون از زمان عقد ازدواج مرد می تواند ايفاي وظايف زناشويي را از زن طلب كند. در نتیجه زن نمي تواند از حق حبس خود استفاده كند. اما در صورتی كه مرد از زن طلب ايفاي وظايف زناشويي را ننمايد. و زمان پرداخت مهريه فرا رسد. زن خواهد توانست از حق حبس خود تا استيفاي مهرش استفاده كند. علاوه بر این در صورتی که بخشی از مهریه حال باشد. و بخش دیگر آن مدت داشته باشد، باز هم برای آن قسمتی که حال است.حق حبس وجود خواهد داشت. و برای قسمت مدت دار زن حق حبس ندارد. و چون از زمان عقد نکاح، زوج مجاز است که ایفای وظایف زناشویی را از زوجه طلب کند. زوجه نمی‌تواند از حق حبس خود استفاده کند. اما در فرضی که زوج از زوجه درخواست اجرای وظایف زناشویی را نداشته باشد. و زمان پرداخت مهریه فرا برسد، زوجه خواهد توانست از حق حبس خود تا استیفای مهرش استفاده کند. در صورتی که مهر وعده‌دار نباشد. چون به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به محض وقوع عقد نکاح، زوجه مالک مهر می‌شود. تا زمانی که زوج آن را تادیه نکند.می‌تواند از حق حبس خود استفاده کند.

۲- شرط دیگری که برای استفاده از امتیاز حبس برای زوجه وجود دارد این است. که زوجه قبل از گرفتن مهریه به ایفای وظایف زناشویی اقدام نکرده باشد. (ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی، چنانچه زوجه قبل از گرفتن مهریه به اختیار و اراده خود از زوج، تمکین خاص کند. (نزدیکی صورت گیرد) . حق حبس وی ساقط می‌شود و دیگر مجاز به امتناع از تمکین و سایر وظایف زناشویی نیست.)

زماني كه زوجه از حق حبس خود استفاده مي كند. امتيازهاي زير براي وي حاصل مي شود.

۱- نمي توان زن را مجبور به تمكين خاص(نزدیکی) و یا ساير وظايف زناشويي كرد.

 ۲- در صورت قسط بندی کردن پرداخت مهريه توسط دادگاه حق حبس زن تا پايان دريافت تمامي اقساط مهریه به قوت خود باقي مي ماند.

۳- در طول استفاده از حق حبس زن مستحق نفقه خواهد بود.

۴- در صورت خودداري مرد از پرداخت نفقه، زن حق شكايت كيفري از مرد را خواهد داشت.( ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامي : «هر كس با داشتن استطاعت مالي، نفقه زن خود را در صورت تمكين ندهد. . . دادگاه او را از سه ماه و يك روز تا پنج ماه حبس محكوم مي نمايد».)

۵- اگر زن به جبر و زور یا اكراه یا در حال بیهوشی تسلیم مرد شود. حق حبس وی ساقط نمی گردد.

 

مهر در ازدواج موقت

مهر در ازدواج موقت دارای احکام و شرایط خاص است. در ازدواج موقت، مهر و میزان آن باید در عقد معین شود و اگر مهر در عقدموقت ذكر نشود يا مهر ماليت نداشته باشد. يا مجهول بماند يا متعلق به ديگري باشد. در اين صورت بطلان توافق درباره مهر، نكاح را نيز باطل مي‌كند. طلاق و مهرالمتعه مختص نکاح دائم است. همچنین مهرالمثل نیز در نکاح منقطع جایی ندارد. زیرا ضرورت تعیین مهر مانع از نیاز به تعیین مهر پس از نزدیکی است.حال چنانچه ازدواج باطل و زن جاهل به بطلان ازدواج باشد.. بنابراين مانند ازدواج دايم مستحق مهرالمثل است.

در نکاح غیردائم هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت باقیمانده را ببخشد. (بذل مدت کند) باید نصف مهرالمسمی (اجر) را به زن بدهد. همان طور که در نکاح دائم نیز هرگاه پیش از وقوع نزدیکی زن و شوهر به سبب طلاق از هم جدا شوند.زن مستحق نصف مهر است. البته در عقد موقت چنانچه مرد تا پایان مدت با زن نزدیکی نکند. یا بخشی از مدت را به او ببخشد. زن مستحق تمام مهر خویش است.

 

 مهریه ۱۱۰ سکه چیست؟

در ماده ۲۲ لایحه حمایت از خانواده آمده است: اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد پرداخت آن مشروط به توانایی مالی زوج است.

مطابق قانون جدید خانواده و براساس این ماده در صورتی که مهریه در زمان وقوع عقد تا ۱۱۰سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن تعیین شده باشد. ضمانت اجرا و اعمال ماده ۲ نحوه اجرای محکومیت‌های مالی وجود دارد. یعنی زن می‌تواند درصورت پرداخت نکردن تا این میزان مهریه توسط مرد با اعمال ماده۲، مرد را به زندان بیندازد.(براساس ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، هرکس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود. چه به‌صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را‌ ادا نکند. دادگاه او را ملزم کرده. و چنانچه مالی از او در دسترس باشد. آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفا می‌کند. و‌ در غیراین صورت بنا به تقاضای محکوم‌له، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد. تا زمان ادای دین حبس خواهد کرد.) اما اگر مرد ۱۱۰ ‌سکه از مهریه را پرداخت کرد. دیگر زن نمی‌تواند او را به زندان بیندازد. در این زمان اگر زوج دارایی داشته باشد. از او گرفته می‌شود. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است.

 

نکات مهریه

تعیین مهریه در ازدواج موقت شرط صحت ولی در ازدواج دائم این گونه نیست. مهریه در سند ازدواج ذکر می‌شود. و به صورت دین برعهده شوهر خواهد بود.

چنانچه مهریه در سند ازدواج ثبت شده باشد. می‌توان آن را از طریق اداره اجرای ثبت اسناد و یا محاکم عمومی دادگستری مطالبه نمود.

درصورتی که مهریه وجه نقد(پول) باشد. اداره ثبت و یا دادگاه با استفاده از شاخص ارائه شده توسط بانک مرکزی نرخ آن را در روز مطالبه محاسبه خواهد کرد.

برای تأدیه تمام یا قسمتی از مهریه می‌توان مدت یا اقساطی قرار داد.

مهریه می بایست مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد

مهریه تا حدی که رفع جهالت از آن شود باید برای طرفین مشخص باشد.

در تعیین میزان مهریه توافق طرفین لازم است .

در عقد ازدواج دائم ، زن مالک مهر میشود. ولی مالکیت او نسبت به نصف مهریه متزلزل است. و با نزدیکی مالکیت او نسبت به تمام مهریه مستقر می گردد.(وکیل مهریه در اصفهان)

...

---

---

همیشه بخاطر داشته باشید؛ مسائل مشابه حقوقی الزاماََ راه حل مشابهی ندارند بدون مشورت با وکیل یا مشاور حقوقی هیچ گونه اقدامی انجام ندهید.

 

---