مهریه در اسلام و قران

مهریه در اسلام و قرآن

مهریه: مرد به هنگام اجرای صیغه نکاح، چیزی را به همسرش تقدیم می‌کند. که در اصطلاح «مهریه» یا صداق نامیده می‌شود. این هدیه و بخشش که از طرف مرد انجام می‌شود. امروزه به هدف پایبندی به لوازم زندگی مشترک و ارتباط زناشویی یا ضامنی برای حق طلاق زن است. در آموزه‌های دینی برای مهریه، مقدار معینی تعیین نشده‌است.بلکه این امر به توافق زن و مرد بستگی دارد. همچنین در نوع مهریه نیز محدودیتی وجود ندارد. و هر چیزی که ارزش اقتصادی واجتماعی داشته باشد. می‌تواند مهریه قرار گیرد؛ همانند طلا، نقره، املاک، پول‌های رایج، لوازم زندگی و حتی آموزش قرآن یا آموزش مهارتی ویژه.

مهر المسمی:

مهری است که زن و شوهر قبل از انعقاد عقد نسبت به مقدار و میزان آن توافق نموده. و آن را در عقد ذکر می‌کنند. تعیین میزان مهر مطابق ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی منوط به تراضی طرفین است. و محدودیتی در این خصوص در قانون پیش‌بینی نشده‌است. و طبق ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی، مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود.معلوم باشد (ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی).

شرایط مهر المسمی:

• دارای ارزش مالی و اقتصادی باشد.
• قابل تملک و نقل و انتقال باشد.
• مشخص و معلوم باشد.
• معین و تصریح شده باشد.
• دارای منفعت عقلایی و مشروع باشد.
• شوهر قدرت تسلیم مهریه را داشته باشد.

مهرالمثل

اگر در زمان انعقاد عقد راجع به مهریه توافق نشده .یا اینکه مهریه نوعی تعیین گردیده .که مطابق قانون نبوده، ولی عمل زناشوئی بین زوجین رخ داده‌است.در این حالت بر اساس عرف و عادت محل و وضعیت خاص زوجه مانند تحصیلات، سن، شغل و امثال آن مهریه‌ای هم شأن زنان مشابه وی تعیین می‌گردد. که به این نوع مهریه مهرالمثل می‌گویند.

مهریه در قرآن

قرآن کریم مهر را متعلق به خود زن می‌داند .و مرد را مکلف می‌سازد تا نسبت به پرداخت آن اقدام کند. و با قصد عدم پرداخت مهر زن را مورد آزار و تهمت قرار ندهد.

مهر از احکام تأسیسی دین اسلام نیست .و با عنایت به سابقه وجود آن در ادیان و ملل مختلف، مورد تأیید و امضاء شارع مقدس قرار گرفته است.

در قرآن آیه‏ ی چهارم از سوره نساء از مهر به عنوان «صدقات‏» یاد شده. و در آیات مختلف تحت عنوان «اجور» آمده است.

 کلمه‏ی دیگری نیز که به جای مهر به کار می‏رود «صداق‏» است .که آن را نیز این گونه تعریف کرده‏ اند: «مالی است که مرد در عقد ازدواج به زن می‏دهد .».

کلمه نحله در سوره‏ی مبارکه‏ ی نساء آیه‏ ی ۴ کاملا تصریح می‏کند. که مهر هیچ عنوانی جز عنوان تقدیمی و عطیه و هدیه ندارد.

 امام باقر فرمودند: «الصداق ما تراضا علیه قل او کثر» یعنی آنچه طرفین ازدواج به آن راضی می‏شوند. کم باشد یا زیاد همان مهریه است . البته مهریه تا هر اندازه چه باشد اشکالی ندارد .

نکاتی چند درباره مهریه از منظر اسلام:

در اسلام حد و اندازه ای برای مهریه تعیین نشده. که کم تر و یا بیشتر از آن مجاز نباشد. بلکه به توافق طرفین (دختر و پسر) بستگی دارد.
در این باره به این آیه قرآن توجه فرمایید.
وَإِنْ أَرَدتُّمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَّکَانَ زَوْجٍ وَآتَیْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنطَاراً فَلاَ تَأْخُذُواْ مِنْهُ شَیْئاً أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَاناً وَإِثْماً مُّبِیناً.(سوره نساء، آیه: 20).
ترجمه : و اگر خواستید همسری را به جای همسری برگزینید. (زنی را طلاق دادید و خواستید زن دیگری بگیرید.)، هر چند خزانه ای .(یعنی : مال فراوانی را که بعنوان مهریه به زنی که طلاق داده اید .) داده باشید . برای شما درست نیست که چیزی از آن مال را بازپس بگیرید . آیا با بهتان و گناه آشکار ، آن را بازپس گرفته ودریافت می دارید. ؟ !

دلیل است‏بر آن که زیاد بودن مهریه تا هر اندازه هیچ اشکالی ندارد .
زن می تواند به اختیار خود و بدون هیچ جبر و اکراهی تمام مهریه و یا بخشی از آن را برای شوهر خویش ببخشد.
در این باره به آیه زیر توجه فرمایید:
وَآتُواْ النَّسَاء صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِن طِبْنَ لَکُمْ عَن شَیْءٍ مِّنْهُ نَفْساً فَکُلُوهُ هَنِیئاً مَّرِیئاً. (سوره نساء، آیه: 4).
ترجمه : و مهریّه های زنان را به عنوان هدیّه ای خالصانه و فریضه ای الهی بپردازید . پس اگر(زنان) با رضایت خاطر چیزی از مهریّه خود را به شما (مردان) بخشیدند. آن را ( دریافت دارید و ) حلال و گوارا بخورید (ومصرف کنید) .

مهریه

مهریه حق زن است. و نباید در این باره به او ظلم شود. و یا حقش خورده شود.و باید کاملا به او پرداخت شود.
در این باره به حدیث زیر توجه فرمایید:
عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَحَقُّ الشُّرُوطِ أَنْ تُوفُوا بِهِ مَا اسْتَحْلَلْتُمْ بِهِ الْفُرُوجَ.
از عقبه بن عامر رضی الله عنه روایت است. که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند. حق دار ترین شروطی که باید به آنها وفا شده و کاملا پرداخت شود. شرط هائی است. که با آن شرمگاهای (زنان) را برایتان حلال نموده اید.(یعنی شروط زمان ازدواج از قبیل مهریه و دیگر شروط شرعی و مجاز).
(صحیح بخاری حدیث شماره : 2520).

مهریه

اگر زن قبل از نزدیکی طلاق داده شود. و در حالی که برایش مهریه تعیین شده است .نیمی از تمام مهریه به او می رسد. مگر اینکه شوهر با رضایت خویش بخواهد تمام مهریه را پرداخت نماید. در این باره به آیه زیر توجه فرمایید.
وَإِن طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِن قَبْلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِیضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ إَلاَّ أَن یَعْفُونَ أَوْ یَعْفُوَ الَّذِی بِیَدِهِ عُقْدَةُ النِّکَاحِ وَأَن تَعْفُواْ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَلاَ تَنسَوُاْ الْفَضْلَ بَیْنَکُمْ إِنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ .(سوره بقره، آیه: 237).
ترجمه : و اگر زنان را پیش از آن که با آنان تماس بگیرید. ( و نزدیکی نمایید ) طلاق دادید. در حالی که مهریّه ای برای آنان تعیین نموده اید. ( لازم است ) نصف آنچه را که تعیین کرده اید. ( به آنان بدهید ) مگر این که آنان ( حق خود را ) ببخشند. و یا (شوهر) همان کسی که عقد ازدواج در دست ا

و است .(تمام مهریه را به داده و به زن) ببخشد. و اگر شما ( مردان ) گذشت کنید. ( ودر این صورت نیز تمام مهریّه را به زنان بپردازید. ) به پرهیزگاری نزدیکتر است .و گذشت و نیکوکاری را در میان خود فراموش نکنید . بیگمان الله به آنچه انجام می دهید کاملا بینا است .

مهریه

در اسلام حد و اندازه ای برای مهریه تعیین نشده .که کم تر و یا بیشتر از آن مجاز نباشد. بلکه به توافق طرفین (دختر و پسر) بستگی دارد.اگر بعد از دوخول و جماع طلاق داده شود. در این صورت تمام مهریه بزن می رسد. در این باره به آیه زیر توجه فرمایید.

الله متعال در قرآن مجید می فرماید.

وَإِنْ أَرَدتُّمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَّکَانَ زَوْجٍ وَآتَیْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنطَاراً فَلاَ تَأْخُذُواْ مِنْهُ شَیْئاً أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَاناً وَإِثْماً مُّبِیناً.(سوره نساء، آیه: 20).
ترجمه : و اگر خواستید همسری را به جای همسری برگزینید. (زنی را طلاق دادید. و خواستید زن دیگری بگیرید.)، هر چند خزانه ای (یعنی : مال فراوانی را که بعنوان مهریه به زنی که طلاق داده اید .) داده باشید . برای شما درست نیست که چیزی از آن مال را بازپس بگیرید . آیا با بهتان و گناه آشکار ، آن را بازپس گرفته ودریافت می دارید. ؟ !

اگر در زمان عقد مهریه ای برای زن تعین نشد .و شوهر قبل از نزدیکی وفات نمود. در این صورت همانند مهریه زنان قومش و هم عصرش به او داده می شود. و کاملا مهریه به او می رسد و مهریه نصف نمی شود .در این باره به روایت زیر توجه فرمایید.

مهریه

عَنْ عَلْقَمَةَ وَالْأَسْوَدِ قَالَا أُتِیَ عَبْدُ اللَّهِ فِی رَجُلٍ تَزَوَّجَ امْرَأَةً وَلَمْ یَفْرِضْ لَهَا فَتُوُفِّیَ قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِهَا فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ سَلُوا هَلْ تَجِدُونَ فِیهَا أَثَرًا قَالُوا یَا أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ مَا نَجِدُ فِیهَا یَعْنِی أَثَرًا قَالَ أَقُولُ بِرَأْیِی فَإِنْ کَانَ صَوَابًا فَمِنْ اللَّهِ لَهَا کَمَهْرِ نِسَائِهَا لَا وَکْسَ وَلَا شَطَطَ وَلَهَا الْمِیرَاثُ وَعَلَیْهَا الْعِدَّةُ فَقَامَ رَجُلٌ مَنْ أَشْجَعَ فَقَالَ فِی مِثْلِ هَذَا قَضَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فِینَا فِی امْرَأَةٍ یُقَالُ لَهَا بَرْوَعُ بِنْتُ وَاشِقٍ تَزَوَّجَتْ رَجُلًا فَمَاتَ قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِهَا فَقَضَى لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِمِثْلِ صَدَاقِ نِسَائِهَا وَلَهَا الْمِیرَاثُ وَعَلَیْهَا الْعِدَّةُ فَرَفَعَ عَبْدُ اللَّهِ یَدَیْهِ وَکَبَّرَ .

ترجمه: علقمه و اسود رحمهما الله می فرمایند: از عبد الله بن مسعود رضی الله عنه مسأله مردی پرسید شد. که با زنی ازواج نموده و در حالی که زمان عقد برایش مهری تعیین کرده و این مرد قبل از جماع با خانم وفات نموده است. (حکم این چیست؟) عبد الله بن مسعود رضی الله عنه فرمودند: از دیگر علما بپرسید آیا در این باره حدیث و روایتی می یابید .(سؤال کنندگان) گفتند: ای ابو عبد الرحمن ما در این باره روایت و حدیثی سراغ نداریم. عبد الله بن مسعود رضی الله عنه گفت: من در این باره اظهار نظر شخصی می کنم اگر در واقع درست بود از جانب الله است .(حکمش این است) که به زن باید همانند مهریه زنان هم نوع و همعصرش وکاملا بدون هیچ کم و اضافی داده شود. واین زن از شوهر مرده اش ارث می برد و باید عده بگذراند.بعد (از این سخن ابن مسعود رضی الله عنه) مردی از قلبیه اشجع بلند شد. و گفت همانند این فیصله شما رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم در باره خانمی از قبیله ما به نام بروع بنت واشق که با مردی ازدواج نموده بود. و شوهرش قبل از اینکه با اوجماع کند وفات نموده بود. چنین فیصله ای نمود که به زن باید همانند مهریه زنان هم نوع و همعصرش کاملا وبدون هیچ کم و اضافی داده شود. و این زن از شوهر مرده اش ارث می برد. و باید عده بگذراند. (در این وقت) عبد الله بن مسعود رضی الله عنه دو دستش را بلند نمود. و الله اکبر گفت.(و از اینکه فیصله اش با فیصله رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم برابر بوده خوشحال شد).
.(سنن نسائی حدیث شماره : 3302).

مهریه

اگر در زمان عقد مهریه ای برای زن تعین نشد. و شوهر قبل از نزدیکی آن زن را طلاق داد. در این صورت زن؛ مهریه ای ندارد. ولی سامان و هدیه ای به او داده می شود. در این باره به دوآیه زیر توجه فرمایید:
(1) لاَّ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِن طَلَّقْتُمُ النِّسَاء مَا لَمْ تَمَسُّوهُنُّ أَوْ تَفْرِضُواْ لَهُنَّ فَرِیضَةً وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدْرُهُ مَتَاعاً بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَى الْمُحْسِنِینَ. (سوره بقره، آیه: 236).

ترجمه :اگر زنان را قبل از جماع (آمیزش جنسی) و تعیین مَهر ( به عللی ) طلاق دادید. گناهی بر شما نیست. ( و در این موقع ) آنان را ( با هدیّه ای مناسب حال خود ) بهره مند سازید . آن کس که توانائی ( مالی ) دارد. و آن کس که توانائی ( مالی ) ندارد. به اندازه خودش ، هدیّه ای شایسته بپردازد . و این ( پرداخت هدیّه ) بر نیکوکاران الزامی است .

(2) یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا نَکَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِن قَبْلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَکُمْ عَلَیْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحاً جَمِیلاً. (سوره أحزاب، آیه: 49).
ترجمه :ای کسانی که ایمان آورده اید. ! هنگامی که با زنان مؤمنه ازدواج کردید. و پیش از همبستری و نزدیکی با ایشان ، آنان را طلاق دادید. برای شما عدّه ای بر آنان نیست تا حساب آن را نگاه دارید . ایشان را از هدیّه مناسبی بهره مند سازید. و به گونه محترمانه و زیبائی آنان را آزاد و رها سازید .

...

---

---

گروه وکلای دادشید

موسسه حقوقی ندای عدالت ساعی (گروه وکلای دادشید) با بهره گیری از وکلای پایه یک دادگستری آماده ارائه انواع خدمات حقوقی و وکالت در مراجع حقوقی کیفری دیوان عدالت و  سایر مراجع حقوقی و اداری توسط وکیل و مشاوره حقوقی در سرتاسر کشور می باشد جهت ارتباط با این مجموعه اینجا را کلیک کنید.

همیشه بخاطر داشته باشید در مسائل حقوقی بدون مشورت هیچ اقدامی انجام ندهید.

---